SÉANCE 42 COURS DE DIOULA
LÉÇON 42 : KALANSEN BI NAANI NI FILANAN
BARO : DONSOYA
Bamori tun ye donso farin ye. A bɛ taga kongo kɔnɔ ka taga donsoya kɛ ka sogo faga. Donsoya ka gbɛlɛ. N’i bɛ siran, i tɛ se ka taga kongo kɔnɔ. Kongosogow, waraw, jaraw, jinajuguw ani waraninkalanw bɛ wulaba kɔnɔ. Waraw bɛ mɔgɔ domun kongo kɔnɔ ; sajuguw bɛ yiriw la ani binw na. Olugu bɛ mɔgɔw kin. N’i ma kɔgɔ, i tɛ se ka donsoya kɛ. Donsoncɛ Bamori tun b’a yɛrɛ labɛn k’a yɛrɛ cɛsiri ŋanyi… ka marfa dulon a kaman na, ka sɛmɛn ta, ka jende ta, ka flenin ta, ka wulu wele ka kongosira ta. A tɛgɛ tun ka di kosɔbɛ. O le kosɔn, tuman bɛɛ a bɛ nan ka bɔ kongo la ni sogo dɔ ye. Tere fila o tele fila, a bɛ sogo faga.
Lon dɔ, a bɛ na ni sɔn ye, lon dɔ a bɛ nan ni mangalanin ye. A tun bɛ dagbɛ fana faga. N’a tun ka dagbɛ faga lon min na, a tun bɛ nan a tɔɲɔgɔnw wele. O tun bɛ taga ɲɔgɔn fɛ ka taga a ta ka nan n’a ye so kɔnɔ.
Bɛɛ ko Bamori ye donsocɛ ba ye. A tun bɛ se ko caman na.
|
|
|
REVISION POINT DE GRAMMAIRE : L’emploi du « Ka »
-
Pour relier ou connecter des propositions.
-
Ex : N bɛ taga kongo la
-
N bɛ taga donsoya kɛ.
-
N bɛ taga kongo la, ka donsoya kɛ, ka sogo faga
-
N bɛ sogo faga
-
-
Pour auxilliaire devant l’adjectif ka / man
-
Ex : Donsoya ka gbɛlɛ.
-
…ma nɔgɔ
-
Wara sogo ka di wa ?
-
-
Pour accompli du verbe ka / ma
-
Ex : Donsocɛ ka wara sogo domun
-
Den man ɲinan sogo domun
-
EXERCICE : Produire 5 exemples pour chaque emploi de « ka »
Réponses de propositions
-
N bɛ taga maki la ka domnuni kɛ.
-
N bɛ taga San Pédro ka boli poussieri ɲa.
-
A bɛ taga ka nan sisan sisan.
-
N bɛ taga kɔgɔjida la ka tulon kɛ
-
Mɔgɔ be taga Abidjan ka wari sɔrɔ.
Réponses de auxiliaires devant l’adjectif
-
Wari ka ca ferekelaw bolo.
-
Mobili bori man nɔgɔ Abidjan.
-
Ali ka jan.
-
Nɛgɛso fiman cɛ ka ɲi.
-
I ya baara ka fisa wa ?
Réponses accompli du verbe
-
N ma faamu.
-
I ka dɔ fɔ wa ?
-
An ka julakan kalan kunu.
-
N ka sisefan domu bi sɔgɔma.
-
Muso nin ka wari domu.
NYININGALI NINUGU JAABI
-
Bamori ye jɔn ye ?
-
Donsonya ka nɔgɔ wa?
-
Muna sinabagatɔ (mɔgɔjusuntan) tɛ se ka donsoya kɛ?
-
Bamori tun bɛ nan a tɔɲɔgɔnw wele wagati jumɛn?
-
Mun b’a yira ko donsocɛ Bamori tɛgɛ tun ka di?
-
Ile dege la ka sogo faga tu kɔnɔ wa ?
-
Donsoya ye suya (subagaya) ye wa ?
-
Gundo bɛ donsoya la wa?
-
I be siran kogonsogo jumɛn ɲɛ katimi kongoso tɔw kan ?
-
Muna kongosow tɔw bɛ siran jaara ɲɛ?
-
i be se ka sa mara i ya so kɔnɔ wa?
-
Mɔgɔ caman bɛ kongosogo domun farafina yan. Ile b’a domun fana wa?
-
Sa kinnɔ bɛ se ka mɔgɔ faga wa?
-
Adamadenw ni kongosow bɛ se ka sigi so kelen kɔnɔ wa ?
-
Ile hakili la, donsocɛ kelen bɛ se ka jaara faga wa?
-
Ile ɲana, muso ka kan ni donsoya ye wa?
Jaabiliw
-
Bamori ye donso farin ye.
-
Donsonya ka gɛlɛ.
-
Sinabagatɔ tɛ se ka donsoya kɛ sabu kongosogow be se ka mɔgɔ faga.
-
A tun bɛ nan a tɔnɔgɔnw wele n’a tun ka dagbɛ faga.
-
Sabu tuma bɛɛ a be nan ka bɔ kongo la ni sɔgɔ dɔ ye.
-
Ɔn-ɔn. n ma dege ka sogo faga. nka dege la kongosogo domu
-
A bɛ se, ani a tɛ se….
-
Gundo gɛ donsoya la.
-
A ka gwɛlɛ. N be siran saa ɲɛ katimi mangalanin kan.
-
Jaara be se ka kongosogow bɛɛ faga.
-
Ɔn-ɔn. Mɔgɔ te se ka sa mara a ya so kɔnɔ.
-
N dege la ka sa domu. N dege la ka toto domu siyen fɔlɔ.
-
Ɔh-hɔn. Farati b’a la. Sa kinnɔ bɛ se ka mɔgɔ faga.
-
Ɔn-ɔn. O tɛ se.
-
Ni marfa b’a bɔlɔ, a be se k’a faga. A ka ɲɔgɔ.
-
N ma faamu…