SÉANCE 18 COURS DE DIOULA

LÉÇON 18 : KALANSEN TAN NI SEEGI

BAARO WƆƆRƆNAN/THEME 6 : Le rôle de la femme chez les mandingues

Contexte de communication

N’a tericɛ ya baro be boli muso lɔyɔrɔ le kan mandenkaw fɛ. Muso ni cɛ baarakɛcogo n’o ya baarakɛtaw ye kelen ye wa ? Coulibali ɲana, muso ni cɛ be se ka baara kelen kɛ. Nka Youssouf hakili la, muso ni cɛ ma kan ka baara kelen kɛ sabu o fila fanga tɛ kelen ye.

I ni sɔgɔma
- N’ba YOUSSOUF, i ni sɔgɔma. Sɔmɔgɔw do?
O ka kɛnɛ kosɔbɛ. i bɛ mun kɛ la bon kɔnɔ ?
- Sigi ka n kɔnɔn. N bena bɔ sisan sisan
N b’i kɔnɔn na kɛnɛma yan
- I danse n tericɛ. Hakɛ to, n tun bɛ terela le tobi la
Eeeeh, ile fana. Cɛ ma kan ka gba kɛ. O ye musobara le ye
- Ile ma foyi faamu duniɲa tagabolow la. Ile ma a lɔn ko cɛw le bɛ gba kɛ lotɛlibonw ni domunikɛyɔrɔbaw la wa ?
Cɛ minw bɛ gba kɛ lotɛlibonw walima domunikɛyɔrɔbaw la, o tɛ cɛ bɛrɛbɛrɛ ye. N’o tɛ anugu mandenkaw fɛ, cɛ tɛ gba kɛ abada. Cɛ ya baarakɛ dɔrɔn ka domuni ni lu musakaw ɲini k’a ya denbaya ladiya.
- O ye tiɲɛ ye nka bi dunuɲa gwɛlɛya la. A kɛla jagboya ye muso bɛ a cɛ dɛmɛ ka lɔ lu kunkoyaw kɔrɔ
A bɛ ile ɲana ko an bɛ Faransi walima Angileteri wa? Farafina, muso lɔyɔrɔ ye furu ni dencɛ dɔrɔn ne ye
- Ile ni fɔlɔfɔlɔmɔgɔw hakilinan ye kelen ye. Bi, muso ni cɛ bɛ ɲɔgɔn dɛmɛ sokɔnɔbaaraw la. Muso bɛ se ka a cɛ dɛmɛ ka bon sara, walima ka nansɔng dafa.
O ye fagobagatɔkan ne ye. Mɔgɔ o mɔgɔ bɛ a muso ya wari domun, o ma kan ka kuman cɛ tɔw cɛman.
- A ka ɲi ten. A bɛ i n’a fɔ n bɛ n yɛrɛ sɛgɛ la gbansan. Ile hakilinan te se ka yɛlɛman
Ne kelen tɛ dɛ ! Ile fana hakilinan ka kan ka yɛlɛma. An bɛ farafina nka a bɛ ile ɲana ko an bɛ faragbɛla le.

BARO WORONFILANAN : A L’HOPITAL

Contexte de communication

Ma kɛnɛ bi sɔgɔma. A taga la dɔtɔrɔso la ka taga a yɛrɛ furakɛ. A ka a ya dimiw kun fɔ dɔtɔrɔcɛ nyana. Dɔtɔrɔcɛ ko ko sumaya le b’a la. A ka furasansɛbɛ di Coulibali ma janko a bɛ furaw san ka a ya bana furakɛ.

N’ba i ni sɔgɔma. Dɔ di sɔgɔma
Dɔtɔrɔ, n fari ma di n na/n ma kɛnɛ
I yɔrɔ jumɛn b’i dimi na?
N kun ne bɛ n dimini kabini kunu. N fɔnɔn na fana ka tere ban
Sigi n bena i filɛ (peu courant: n bena I fari sɛgɛsɛgɛ)

Quelques minutes après

Sumaya le b’i la n badenmancɛ
N ka sumaya fila ta kunu, a bɛ sɔrɔ bana gbɛrɛ le bɛ n na
I ka fila jumɛn ta ?
Farafinfila. Filaburu kunaman minw jakwajo furakɛ n ka ole ta
Ile ma lɔn ko farafinfuraw ma nyi wa ? O be se ka banan gbɛrɛ lase i ma. N bena tubabufura dama dama sɛbɛ ka a d’i ma. I ka kan k’o san furafereyɔrɔ (farimasini) la
N ka mɛn. Bi kɔfɛ, n tɛna farafinfura ta tugun
A la ye nɔgɔya kɛ. Ka tɔrɔ dɔgɔya
Amina. I ni ce kosɔbɛ